Een beeldhouwwerk dat aansluit bij deze periode van het jaar is ‘De aanbidding der herders’ van Paulus van Vianen. Weliswaar net als het vorige werk een reliëf maar dan van gedreven zilver. Dat betekent dat je van de achterkant de vormen in de voorstelling drijft. Dat is heel lastig maar ook razend knap. Het is soms moeilijk te zien wat het precies voorstelt maar de virtuositeit en het vakmanschap in hoog- en laag reliëf van Vianen straalt ervan af. Niet zo gek want de opdrachtgever was de Habsburgse keizer Rudolf II. Een fervent kunstliefhebber en dol op ambachtelijke perfectie en sierlijke, ingewikkelde maniëristische kunstvoorstellingen.

Bijzonder in dit werk is hoe Van Vianen de religieuze symboliek weer geeft en tegelijk een menselijke, bijna intieme sfeer oproept door de dynamiek tussen de figuren. In het midden zie je Maria met Jezus in een kribbe omringd door de os, de ezel, een vastgebonden schaap  wat een verwijzing naar Lam Gods (Agnus Dei) Daar omheen een hond en een haan met verschillende herders. Die laatste zien er trouwens niet echt Hollands uit maar Boheems. De lokale bevolking die Van Vianen observeerde toen hij in Praag werkte aan het hof van Rudolf II.

Als je vlak boven het hoofd van Maria kijkt, zie je hoever het perspectief reikt. In de verte is een stadspoort met mensen te zien. Hoe verder je kijkt hoe dunner en ijler de gedreven lijnen. Boven de wolken zijn verschillende engelen. De engel in het midden zweeft onder ster van Bethlehem en draagt een banderol met o.a. de tekst: Gloria in Excelsis Deo. (Eer aan God in den hoge) Mooi detail, de onderkant van haar rechtervoet is te zien hierdoor komt het perspectief nog beter tot zijn recht.   

De knielende herder, links onderin, steunt met zijn rechterhand op een steen. Zijn kleding, portemonnee en dolk zijn zeer gedetailleerd weergegeven. Leuk detail, zijn staf verdwijnt in de grond. Daaronder zie je de hand steunend op de steen waar de signatuur van de beeldhouwer is gedreven: PVV 1607.

De herder rechts is bijna net zo driedimensionaal weergegeven en ook zijn staf verdwijnt in de grond. Achter hem een doedelzakspeler. Dat lijkt wat vreemd maar is een verbeelding van het aardse, feestelijke én pastorale van de scene. Boven hem in de achtergrond een herder die van een hooizolder afkomt.

In 1979 werd het werk, met steun van de Vereniging Rembrandt en de Rijksmuseum-Stichting, verworven door het Rijksmuseum waar het sindsdien deel uitmaakt van de kunst en wonderkamer op de tweede verdieping. Die zaal staat vol met dit soort kunstwerken. Echt een aanrader.